TOHUMLUK;
a) Karışık maddelerin uzaklaştırılması,
b) Ekilebilecek büyüklükte ayrılması,
c) Zarar görmüş ya da bozuk tohumların uzaklaştırılması
d) Kalitenin iyileştirilmesi ve tohum ilaçlanmasıyla hazırlanır.
TOHUM İŞLEMENİN İLKE VE AŞAMALARI:
Modern tohum işlemede beş farklı konuya özen gösterilmektedir.
- Tamamen ayırma: Tohumdan istenmeyen tüm karışım unsurların uzaklaştırılması
- Tohum kaybının en düşük düzeyde olması: Hemen tüm tohum işleme aşamalarında
karışık unsurların uzaklaştırılması sırasında bir kısım iyi tohumda ana materyalden
uzaklaşır. - Kalite yükseltme: Karışık unsurların, çürük, kırık, bozuk, böcek zararlı, zarar görmüş
ya da düşük kaliteli ürün tohumlarının da uzaklaştırılması gerekir. - Etkinlik: Yüksek ayırma kapasitesi etkin ayırma ile birlikte bulunmalı
- En az işçilik gereksinimi: İşçilik işleme giderlerini artırır ve bu kayıp tekrar ele
geçirilemez.
TOHUM DEPOLAMA
Tohumların depolama süresince canlılıkları azalabilir veya artabilir. Bununla beraber
tohum depolama tohumun canlılık ve gücünün kaybını en az düzeyde tutma amacıyla yapılır.
Bilinen üç tip tohum depolama vardır.
- Tohumların hasadından gelecek ekim dönemine kadar 6-8 ay süreli depolama
- Tohumların orta süreli ve genellikle 12-14 ay süreli depolanması
- Genetik stok, elit tohumları ve tohum test laboratuarlarında yasal olarak ayrılmış
bulunan tohumların 5-20 yıl yada daha uzun süreli depolanması
VERNALİZASYON
Serin ve soğuk bölgelere uymuş kışlık bitkilerin büyük çoğunluğu her yıl gelişmelerinin
ilk devrelerinde belli bir süre uyku devresi geçirirler. Bu uyku devresine girme, sıcaklığın düşük
olması nedeni ile ortaya çıkmaz. Bu gibi biyolojik kışlık bitkiler, uygun koşullarda çimlenip
belli bir büyüme gösterdikten sonra, aynı uygun yetişme koşulları sürdürülse bile belli bir süre
ve belli bir düşük sıcaklık derecelerinde uyku devresi geçirmezlerse, normal gelişme devrelerini
tamamlayamazlar. İşte bu nedenledir ki, serin ve soğuk bölgelerde yetişen bitkiler, tropik
bölgelere getirildiklerinde generatif gelişme göstermezler. İşte kışlık bitkilerin generatif
devreye geçebilmek için gelişmelerinin ilk devrelerinde belli bir süre belli bir düşük sıcaklık
istemelerine “vernalizasyon” denir. Soğuk muamelesine ihtiyaç duyan bitkilerde, soğuk
temperature muamelerinin belirli bölgelere lokalize edilmesi ile yapılan deneyler sonucunda,
vernalizasyonun bitkideki kabul yerinin bitki büyüme konisi olduğu kanısına varılmıştır. Bu
büyüme konisine alınan vernalizasyon uyartısının bitkinin diğer kısımlarına taşındığı, CH
taşınımına yardım eden faktörlerin vernalizasyon uyarısının taşınımına da yardımcı oldukları
kabul edilmektedir. Vernalizasyon şartlarında oluşan çiçeklenme uyanışının, hücre bölünmesi
yolu ile yeni oluşan hücrelerle bağlantılı olarak etkinliğinin azalmadan geçişip taşındığı kabul
edilmiştir. Yani sonuç olarak vernalizasyonda iş gören morfogenetik programının; çekirdek
bölünmesi, daha doğrusu DNA replikasyonu ile başlatıldığıdır. Yani apikal meristem
hücrelerinde DNA replikasyonunun olduğu saptanmıştır. Aynı şekilde DNA, sentezini
inhibasyona uğratan 5-Fleunodeayuridin’in, çiçeklenme etmeninin apikal meristeme eriştiği
kademede tatbik olunması halinde, çiçeklenmeyi önleyişi de bu görüşü destekleyen bir
sonuçtur.
